Lawenda to jedna z najbardziej uwielbianych roślin ogrodowych, ceniona za swój niezwykły aromat, piękny fioletowy kolor i wszechstronne zastosowanie. Choć kojarzy się z ciepłym klimatem Prowansji, z powodzeniem można ją uprawiać również w Polsce, o ile zapewni się jej odpowiednie warunki. Kluczem do stworzenia gęstego, fioletowego dywanu w ogrodzie jest zrozumienie kilku podstawowych zasad dotyczących nasłonecznienia, podlewania i przycinania. Okazuje się również, że najlepsza odżywka dla tej rośliny może znajdować się w naszej kuchni, a jest nią produkt, który większość z nas po prostu wylewa do zlewu.
Słońce i ziemia. Idealne stanowisko dla lawendy.
Podstawą sukcesu w uprawie lawendy jest zapewnienie jej warunków jak najbardziej zbliżonych do jej naturalnego, śródziemnomorskiego środowiska. Najważniejszym czynnikiem jest słońce. Lawenda jest rośliną światłolubną i do obfitego kwitnienia potrzebuje co najmniej sześciu do ośmiu godzin pełnego nasłonecznienia każdego dnia. Wybierając dla niej miejsce w ogrodzie, należy znaleźć najbardziej słoneczny i osłonięty od silnych wiatrów zakątek. Równie kluczowe jest podłoże. Lawenda absolutnie nie toleruje ciężkiej, gliniastej i podmokłej ziemi. Jej korzenie potrzebują doskonałego drenażu, dlatego najlepiej rośnie w glebie lekkiej, przepuszczalnej, a nawet piaszczystej czy żwirowej. Jeśli ziemia w naszym ogrodzie jest zbita, przed posadzeniem lawendy warto ją rozluźnić, mieszając ją z piaskiem lub drobnym żwirem.
Podlewanie. Najczęstszy błąd i sekretny składnik z kuchni.
Najczęstszym błędem popełnianym w pielęgnacji lawendy jest jej nadmierne podlewanie. Należy pamiętać, że jest to roślina doskonale przystosowana do suszy i znacznie lepiej znosi niedobór wody niż jej nadmiar. Zbyt częste i obfite podlewanie prowadzi do gnicia korzeni, co można rozpoznać po czerniejących i wiotczejących pędach. Zasadą powinno być rzadkie, ale głębokie podlewanie, pozwalające ziemi całkowicie przeschnąć między kolejnymi dawkami wody. Dorosła, dobrze ukorzeniona lawenda w ogrodzie często radzi sobie doskonale, korzystając jedynie z opadów deszczu.
Okazuje się, że wodę do podlewania lawendy można wzbogacić o niezwykle cenny, darmowy składnik, który większość z nas wyrzuca. Mowa o wodzie po gotowaniu jajek. Po ostudzeniu jest ona bogatym źródłem wapnia i innych minerałów, które wzmacniają roślinę i wspierają jej obfite kwitnienie. Inne źródła wskazują również na korzystne działanie fusów z kawy, które mogą pomóc w uprawie większej i zdrowszej lawendy. Stosowanie takich domowych, ekologicznych odżywek to doskonały sposób na naturalne wsparcie naszej uprawy lawendy.
Cięcie to podstawa. Jak i kiedy przycinać lawendę, by nie drewnała?
Regularne przycinanie to absolutnie kluczowy zabieg w pielęgnacji lawendy, który gwarantuje jej zdrowy wzrost, zwarty, krzaczasty pokrój i obfite kwitnienie. Bez cięcia lawenda szybko staje się „łysa” i zdrewniała u podstawy, a kwiaty pojawiają się tylko na końcach długich, wiotkich pędów. Podstawowe cięcie, nazywane letnim, należy wykonać tuż po zakończeniu kwitnienia. Polega ono na usunięciu wszystkich przekwitłych kwiatostanów wraz z bezlistnymi łodyżkami.
Ważne jest, aby przyciąć roślinę o około jedną trzecią jej wysokości, formując ją w zgrabną, zaokrągloną kopułę. Taki zabieg stymuluje lawendę do wypuszczania nowych, gęstych pędów bocznych, co zapewnia jej piękny wygląd w kolejnym sezonie. Należy jednak pamiętać o kluczowej zasadzie – nigdy nie należy ciąć starych, zdrewniałych części pędów, ponieważ lawenda bardzo słabo się z nich regeneruje i może już nie wypuścić nowych listków. Cięcie wykonujemy zawsze w obrębie zielonych, ulistnionych części rośliny.
Lawenda w doniczce. Jak z sukcesem uprawiać ją w domu?
Uprawa lawendy w domu na parapecie jest możliwa, choć stanowi większe wyzwanie niż uprawa w ogrodzie. Kluczem do sukcesu jest zapewnienie jej jak największej ilości światła. Doniczkę z lawendą należy postawić na najbardziej nasłonecznionym, południowym parapecie, gdzie będzie miała dostęp do co najmniej sześciu godzin bezpośredniego słońca dziennie. W okresie jesienno-zimowym konieczne może być doświetlanie rośliny specjalnymi lampami do uprawy roślin przez 12-14 godzin na dobę.
Niezwykle ważny jest również wybór odpowiedniego pojemnika i podłoża. Najlepiej sprawdzają się doniczki terakotowe, które dzięki swojej porowatości pozwalają na szybsze odparowywanie nadmiaru wody. W dnie doniczki musi znajdować się duży otwór drenażowy, a na jej dnie warto usypać warstwę keramzytu. Ziemia, podobnie jak w ogrodzie, musi być bardzo dobrze przepuszczalna. Lawenda uprawiana w domu jest szczególnie wrażliwa na przelanie. Należy ją podlewać dopiero wtedy, gdy wierzchnia warstwa podłoża jest wyraźnie sucha. Warto również zapewnić dobrą cyrkulację powietrza wokół rośliny, aby zapobiegać chorobom grzybowym.
Więcej lawendy za darmo. Proste rozmnażanie z sadzonek.
Posiadając jeden zdrowy krzaczek lawendy, możemy z łatwością pozyskać z niego nowe roślinki, nie wydając pieniędzy. Najprostszym sposobem na rozmnażanie lawendy jest pobranie sadzonek pędowych. Najlepiej zrobić to pod koniec lata, gdy roślina zakończy już kwitnienie. Do tego celu wybieramy zdrowe, silne pędy, które w tym sezonie jeszcze nie kwitły. Idealna sadzonka powinna mieć około 10-15 centymetrów długości.
Z dolnej części pędu należy usunąć listki na wysokości około 5 centymetrów, a następnie można zanurzyć końcówkę w ukorzeniaczu, choć często nie jest to konieczne. Tak przygotowaną sadzonkę umieszczamy w doniczce z lekkim, przepuszczalnym podłożem, na przykład mieszanką ziemi i piasku. Podłoże należy utrzymywać w stanie lekkiej wilgotności i postawić doniczkę w jasnym, ale nie bezpośrednio nasłonecznionym miejscu. Po kilku tygodniach sadzonka powinna wypuścić korzenie, dając początek nowej, pięknej roślinie lawendy.
Lawenda. Pachnąca ozdoba ogrodu i domu.
Pielęgnacja lawendy nie jest skomplikowana, ale wymaga zrozumienia jej podstawowych potrzeb, które wynikają z jej śródziemnomorskiego pochodzenia. Kluczem do sukcesu jest zapewnienie jej dużej ilości słońca, doskonale przepuszczalnego podłoża oraz unikanie nadmiaru wody. Regularne przycinanie zapewni jej zwarty pokrój i obfite kwitnienie, a domowe sposoby na nawożenie, jak podlewanie wodą po gotowaniu jajek, mogą dodatkowo wzmocnić roślinę. Niezależnie od tego, czy nasza lawenda rośnie w ogrodzie, tworząc fioletowe dywany, czy w doniczce na parapecie, jej piękny wygląd i niezwykły aromat z pewnością wynagrodzą nam włożony w jej pielęgnację wysiłek.
