Czy kiedykolwiek jadąc samochodem lub rowerem, mieliście wrażenie, że niektóre przepisy czy rozwiązania drogowe są wręcz absurdalne? Bywa, że znak stoi w zupełnie nieadekwatnym miejscu albo dany nakaz kompletnie kłóci się ze zdrowym rozsądkiem. W polskich realiach ruchu drogowego można znaleźć wiele sytuacji, które wymagają pilnej korekty, ale wciąż nie doczekały się zmian.
Absurdalne limity prędkości w mieście
Pierwszym przykładem, który często jest podnoszony przez kierowców i ekspertów, są absurdalne limity prędkości w terenie zabudowanym. Z jednej strony rozumiemy konieczność spowolnienia ruchu w centrach miast, gdzie panuje duże natężenie pieszych, rowerzystów czy hulajnóg elektrycznych. Z drugiej strony jednak, istnieją odcinki szerokich ulic z doskonałą infrastrukturą, na których przez lata utrzymywało się ograniczenie 50 km/h, choć spokojnie mogłoby tam obowiązywać 70 km/h. Najbardziej wyraziste przykłady pojawiają się, gdy tuż obok jest linia tramwajowa lub droga szybkiego ruchu, a wciąż mamy do czynienia z przestarzałą organizacją ruchu i znakami pamiętającymi zupełnie inne realia drogowe. Kierowcy frustrują się, mandaty sypią się na potęgę, a realny wpływ na bezpieczeństwo bywa wątpliwy, bo nieadekwatne ograniczenia zachęcają do ich nieprzestrzegania. W opinii wielu specjalistów od inżynierii ruchu, poprawa sytuacji wymaga rewizji przepisów oraz analizy faktycznych potrzeb danej drogi, tak aby limity były racjonalne i wspierały płynność jazdy, a jednocześnie chroniły pieszych i innych uczestników ruchu.
Niekonsekwentne oznakowanie i nadmiar znaków drogowych
Drugim problemem, często wskazywanym jako kolejny absurd, jest niekonsekwentne oznakowanie. Zdarza się, że w krótkim odstępie mamy do czynienia z tablicą informującą o ograniczeniu do 40 km/h, by chwilę później natknąć się na znak „droga z pierwszeństwem”, a zaraz po nim – nieoczekiwane przejście dla pieszych w miejscu o ograniczonej widoczności. Nie brakuje też sytuacji, w których panuje prawdziwy las znaków, utrudniający kierowcy właściwe odczytanie zasad obowiązujących na drodze. W Polsce stan ten dodatkowo komplikuje się przez zawiłe zarządzanie drogami: krajowe, wojewódzkie, powiatowe – każda może mieć nieco inne standardy oznakowania. Bywają też absurdy, gdzie znak informujący o wyboju stoi miesiącami, choć dawno usunięto już niedoskonałości nawierzchni. Taka dezorganizacja myli uczestników ruchu, zwiększa prawdopodobieństwo kolizji i często obniża zaufanie do instytucji odpowiedzialnych za utrzymanie infrastruktury. Dla lepszej czytelności należałoby zredukować zbędne tablice, przejrzeć realne potrzeby danej drogi i wprowadzić spójne, logiczne zasady oznakowania, tak aby kierowca w ułamku sekundy mógł bezpiecznie dostosować się do sytuacji.
Zbyt niskie kary za niebezpieczne zachowania
Trzecim palącym tematem jest kwestia zbyt niskich kar za skrajnie niebezpieczne zachowania i jednoczesne nadmierne karanie kierowców za drobne przewinienia. Nieraz słyszymy, że ktoś, kto prowadził pojazd bez uprawnień i spowodował wypadek pod wpływem alkoholu, otrzymuje relatywnie niską karę finansową w porównaniu do zagrożenia, jakie stworzył. W tym samym czasie zmotoryzowani, którzy przekroczą prędkość o kilka kilometrów w miejscu źle dobranego limitu, bywają obciążani punktami karnymi i mandatami, które szybko windują wysokość ubezpieczenia. Taka dysproporcja rodzi wrażenie niesprawiedliwości. W niektórych państwach zachodnich kary za jazdę pod wpływem alkoholu czy używek są ogromne, niekiedy wiążą się z wysokim ryzykiem utraty prawa jazdy na długie lata. W Polsce w ostatnich latach poczyniono kroki, by zaostrzyć przepisy, jednak wciąż słyszy się głosy, że zaostrzenia te dotykają głównie przeciętnych kierowców, a prawdziwi piraci drogowi i tak często unikają realnych konsekwencji. Według wielu artykułów i raportów, konieczne jest wprowadzenie bardziej sprawiedliwego systemu kar, który uwzględniałby stopień zagrożenia i konsekwencje czynu, a nie tylko konkretną paragrafową kwalifikację.
Niespójna infrastruktura dla rowerzystów i pieszych
Czwarty punkt na liście absurdalnych kwestii do zmiany dotyczy niespójnej infrastruktury dla rowerzystów oraz pieszych. Wraz z rosnącą popularnością rowerów, hulajnóg elektrycznych i aktywnego trybu życia, przestrzenie miejskie zaczynają się kurczyć. Niestety, w wielu miejscowościach ścieżki rowerowe biegną jedynie wycinkowo, urywają się niespodziewanie w środku ruchliwej ulicy bądź krzyżują się z chodnikiem w niebezpieczny sposób, zmuszając pieszych i cyklistów do nieustannego lawirowania. Podobnie rzecz ma się z przejściami dla pieszych, które często są usytuowane w ciemnych miejscach, bez odpowiedniego oświetlenia czy sygnalizacji. Niejednokrotnie kierowca nie ma szans dostrzec pieszego na czas, przez co realne ryzyko wypadku wzrasta. To prowadzi do nieporozumień i agresji między użytkownikami dróg, a wystarczyłoby bardziej przemyślanie projektować przebieg tras i zadbać o lepsze oznakowanie. W wielu europejskich krajach podejście jest znacznie bardziej holistyczne: stawia się na współdzielenie przestrzeni, uspokojenie ruchu oraz priorytet dla pieszych. Aby osiągnąć podobne standardy, polskie przepisy i praktyka projektowania dróg powinny przejść dogłębną modernizację, uwzględniając faktyczne potrzeby wszystkich użytkowników.
Brak jednoznacznych przepisów dla nowych technologii
Piąty i zarazem szerszy blok zagadnień dotyczy niejasnych regulacji wokół nowoczesnych środków transportu oraz różnorodnych innowacji pojawiających się w motoryzacji. Do lamusa przechodzą czasy, w których na drogach spotykaliśmy wyłącznie samochody spalinowe, rowerzystów i pieszych. Obecnie widzimy rosnącą popularność aut elektrycznych, pojazdów autonomicznych w fazie testowej, a także nowych form mikromobilności w rodzaju hulajnóg, monocykli i e-deskorolek. Niestety, przepisy nadążają za tym postępem z dużym opóźnieniem, co rodzi konflikty i niepewność co do zasad ruchu. Kierowcy nie wiedzą, czy hulajnogi powinny poruszać się po chodniku czy po jezdni, a producenci samochodów autonomicznych czekają na wyraźne regulacje, które pozwoliłyby bezpiecznie wdrażać te rozwiązania do codziennego ruchu. Dodatkowo pojawia się kwestia ładowania pojazdów elektrycznych i związanych z tym przepisów parkingowych. Wiele miast nie posiada wystarczającej infrastruktury, a kierowcy elektryków muszą „kombinować”, nierzadko łamiąc przepisy, by naładować auto. Rozwój technologii jest nieuchronny, więc i prawo powinno szybciej się dostosowywać, tak aby uniknąć chaosu i zapewnić ochronę wszystkim uczestnikom ruchu
Zbyt długie czerwone światła na skrzyżowaniach
Szóste zagadnienie — dość często wyśmiewane jako kuriozalne, dotyczy niektórych skrzyżowań, na których czerwone światło pali się stanowczo zbyt długo. Kierowcy i piesi potrafią stać w miejscu kilka minut, mimo że ruch poprzeczny jest wręcz znikomy. Taka sytuacja szczególnie rzuca się w oczy nocą, kiedy to zatrzymujemy się przy pustych drogach, a sygnalizacja wciąż odlicza kolejne sekundy czerwonego światła. Efekt? Zniecierpliwieni kierowcy nierzadko ryzykują i łamią przepisy, przejeżdżając na czerwonym, zamiast czekać w nieskończoność. To nie tylko zachęta do wykroczeń, ale także potencjalne zagrożenie dla bezpieczeństwa. Rozwiązaniem byłaby adaptacyjna sygnalizacja świetlna, oparta na czujnikach ruchu i natężenia, które w wielu miastach w Europie Zachodniej stały się już standardem. Dzięki temu czasy cykli sygnalizacji dopasowują się do aktualnych warunków, zwiększając płynność przejazdu i jednocześnie nie narażając uczestników ruchu na niepotrzebną stratę czasu.
Zmiany w systemie egzaminów i edukacji kierowców
Siódmym i zarazem bardzo istotnym obszarem, w którym wciąż widuje się absurdy, jest edukacja nowych kierowców oraz sam system egzaminowania. Według licznych relacji kursantów, egzamin państwowy bywa nadmiernie sformalizowany: często sprawdza się umiejętność jazdy w warunkach nierealistycznych, w danej porze dnia czy na określonych trasach, zamiast oceny faktycznych kompetencji związanych z bezpieczeństwem i płynnym poruszaniem się w ruchu miejskim. Co gorsza, niektóre ośrodki egzaminacyjne przyjmują specyficzne reguły, w stylu „linijka w linijkę” na placu manewrowym, przez co bardziej liczy się zapamiętanie trasy egzaminacyjnej niż świadome reagowanie na dynamiczne sytuacje na drodze. Po uzyskaniu prawa jazdy wielu kierowców stwierdza, że dopiero zaczyna prawdziwą naukę za kółkiem. Coraz głośniej mówi się też o konieczności wprowadzenia obowiązkowych szkoleń z zakresu jazdy w trudnych warunkach atmosferycznych czy pomocy przedmedycznej przy wypadkach. Tego typu pomysły pojawiają się zarówno w mediach, jak i w raportach ekspertów ds. ruchu drogowego, wskazując, że system nauki kierowców powinien ewoluować w stronę większego nacisku na bezpieczeństwo i praktyczne umiejętności.
Zapomniane przejazdy kolejowe i utrudniona komunikacja
Ósmym problemem, nierzadko bagatelizowanym, są zaniedbane przejazdy kolejowe, które w wielu miejscach kraju stanowią prawdziwą pułapkę. Wystające szyny, brak szlabanów czy sygnalizacji, a do tego niewłaściwie przycięta roślinność utrudniająca widoczność – to gotowy przepis na tragedię. Dodatkowo niektóre przejazdy kolejowe zlokalizowane są w newralgicznych punktach, gdzie przez częste zamykanie rogatek tworzą się gigantyczne korki. W efekcie kierowcy stają się niecierpliwi, niektórzy decydują się na ryzykowne omijanie zapór czy przejazd „na ostatnią chwilę”. W dobie zintegrowanej komunikacji i planowania przestrzennego takie sytuacje nie powinny mieć miejsca. Poprawa w tym zakresie wymaga zarówno inwestycji w nowoczesne systemy ostrzegania i szlabany, jak i lepszej koordynacji rozkładów pociągów z ruchem drogowym. Niestety, wciąż zbyt mało się o tym mówi, a przejazdy w złym stanie technicznym pozostają tematem drugoplanowym, dopóki nie dojdzie do poważnego wypadku.
Idiotoodporne rozwiązania czy utrudnienia dla kierowców?
Dziewiątym absurdem bywa stosowanie tzw. idiotoodpornych rozwiązań, które w intencji mają zapobiegać wypadkom spowodowanym przez nieodpowiedzialnych kierowców, a w praktyce uderzają we wszystkich. Przykładowo, montaż wszechobecnych progów zwalniających na długich odcinkach czy sztuczne zawężanie jezdni mogą poprawiać bezpieczeństwo w jednym miejscu, ale generować korki i ryzyko stłuczek w innym. Z jednej strony to zrozumiałe, że samorządy reagują na wypadki – chcą wzmocnić prewencję, by przeciwdziałać rajdom drogowym. Z drugiej strony, powstaje chaos i nadmierna liczba przeszkód. Kierowcy, którym zależy na sprawnym, lecz zgodnym z przepisami przejeździe, czują się ukarani za grzechy agresywnych uczestników ruchu. Równocześnie nie zawsze taka forma spowalniania ruchu naprawdę rozwiązuje problem piratów drogowych – ci i tak często lekceważą przepisy, a cierpią głównie ci, którzy poruszają się spokojniej. Zdaniem ekspertów kluczowa jest tu przede wszystkim konsekwentna egzekucja prawa oraz lepsza edukacja, a dopiero później ograniczanie przepustowości dróg czy stawianie uciążliwych przeszkód.
Skąd tyle absurdów? Czy da się je naprawić?
Dziesiąty punkt na liście może być najbardziej ogólny, ale też kluczowy: skąd tyle absurdów w ruchu drogowym i czy realnie da się je naprawić? Niestety, wiele z opisanych problemów wynika z braku spójnej wizji, przestarzałych przepisów oraz zaniedbań w infrastrukturze, co skutkuje niezrozumieniem potrzeb wszystkich uczestników ruchu. Część regulacji ma swoje korzenie w minionej epoce, kiedy to natężenie pojazdów i różnorodność środków transportu były zupełnie inne. Dzisiejsza dynamika rozwoju wymaga elastyczniejszych rozwiązań, dostosowanych do nowoczesnych technologii i większej liczby uczestników dróg. W dużej mierze kluczem do zmian pozostaje wola polityczna oraz świadomość społeczna: im głośniej będziemy mówić o niedorzecznych przepisach, tym większa szansa, że ktoś w odpowiedzialnych instytucjach podejmie działania. Ostatecznie jednak to my wszyscy – kierowcy, piesi, rowerzyści i użytkownicy hulajnóg – możemy wpłynąć na poprawę, wymagając rozsądku i systemowych korekt w prawie. Wspólnym celem powinno być stworzenie dróg przyjaznych, logicznie zaprojektowanych i bezpiecznych, gdzie absurd nie będzie regułą, a wyjątkiem. Jeśli społeczne naciski połączą się z pracą profesjonalistów, istnieje realna szansa na wyeliminowanie wielu nieprawidłowości i uczynienie polskiego ruchu drogowego miejscem harmonii, a nie nieustannych nerwów oraz pytań o sens poszczególnych rozwiązań.
